Akika kurbanının kız çocukları için bir, erkek çocukları için iki tane kesilmesi İslam'da cinsiyet ayrımcılığı olduğunu göstermez mi?
Soru: Akika kurbanının kız çocukları için bir, erkek çocukları için iki tane kesilmesi İslam'da cinsiyet ayrımcılığı olduğunu göstermez mi?
Bu soruya cevap vermeden evvel iki önemli ilkeyi hatırlatalım:
1. Yalnızca bir hadis veya bir ayetten hüküm verilmez. İlgili konudaki var olan tüm ayet ve hadislere bakılmalı, o bütünlük içinde karar verilmelidir.
2. Beşer oldukları için doğal olarak kendi kültürlerinin de etkisiyle yorum yapan insanların, bunlar alim olsalar bile, yorumları İslam'a mal edilemez.
Bu kısa hatırlatmadan sonra konumuza geçelim. Çocuk doğduğu zaman, Allah'a bir şükür ifadesi ve çocuğa gelebilecek belalara karşı koruyucu bir sadaka olması niyeti ile kesilen kurbana “Akika Kurbanı” denilir.
Akika Kurbanı, esas olarak bir Arap geleneğidir. İçinde günah barındırmadığı, aksine sadaka manası içerdiği için Efendimiz(sallallahu aleyhi vesellem) bu geleneğe müdahale etmemiş, kendisi de uymuştur. Asıl itibariyle Arap geleneği olduğu için Hanefi uleması Akika Kurbanı'nı sünnet olarak görmezler, müstehaptır derler; diğer mezheplerse Efendimiz'in yapmasına dikkat çekerek Akika Kurbanı sünnettir derler.
Yani hakikati itibariyle Akika Kurbanı, İslam'ın getirdiği bir şey değildir, hele hele özel bir ibadet hiç değildir. O devirde yaşayan Araplar'ın güzel bir geleneğidir.
Her ne kadar ibni Mace(1), Ebu Davud gibi kitaplarda geçen bir hadiste Efendimiz'in(sallallahu aleyhi vesellem) erkek çocuklar için 2, kızlar için 1 kurban tavsiye ettiği bilgisi geçiyorsa da; farklı hadislere ve ashabın uygulamasına baktığımız vakit durumun hiç de böyle olmadığını görüyoruz.
Tarih kitaplarını konu ile ilgili incelediğimizde;
1. Ebu Davud’da geçen başka bir hadiste, Efendimiz'in(sallallahu aleyhi vesellem) Hz Hasan ve Hz Hüseyin için birer tane Akika Kurbanı kestiği aktarılır.(2)
2. İmam Malik Muvatta adlı eserinde; Hz Ali, Abdullah ibni Ömer gibi sünnete dair bilgisi yüksek ve sünnete uyma hassasiyetiyle meşhur sahabelerin, erkek-kız tüm çocukları için birer Akika Kurbanı kestiğini nakleder.(3)
Yani bu konudaki haberlerin bütününe baktığımızda hiç de olayın soruda geçtiği gibi olduğunu söyleyemeyiz.
İslam'da sevinçleri paylaşmak teşvik edilir ve bu bağlamda düğün ve doğum gibi zamanlarda yemek verilir. Bir insan çocuğu olduğu ve buna dair sevincini paylaşmak için insanlara kurban kesip et yedirirse, insanlar daha çok hayır dua ederler.
Akika kurbanının ayrıca Allah'a şükür yönü vardır. Bununla birlikte çocuğun kaza-belalardan korunması için akika kurbanı kesilmesi manevi bir sigortadır denilebilir. Manevi bir denklem olarak kurbanın insanı musibetlerden koruma yönü çok kuvvetlidir. İmkanı olanların farklı vesilelerle kurban kesmeyi artırması çok faydalıdır ve teşvik edilmelidir.
Diğer taraftan, biraz önce belirttiğimiz gibi bu aslen bir Arap geleneğidir ve geleneklerini toplumda kabul görmüş haliyle uyguladıklarından dolayı kimseyi ayıplayamayız. Mesela diyelim ki bir yöremizde âdet olarak, evliliklerde tüm evi döşemek erkek evine düşüyor olsun. Bu şehirde yaşayan bir insan, oğlunu evlendirirken kızını evlendirmesine göre daha fazla masraf yapacaktır. Kalkıp bunun çirkin bir şey olduğunu söylemek anlamlı olmayacaktır.
O devirde Müslüman olmalarına rağmen, erkek çocuk sahibi olmaya kız çocuk sahibi olmaya göre daha çok sevinme huyunu bırakmamış bazı insanlar; oğulları olduğu için 2 kurban kesmiş, Efendimiz(sallallahu aleyhi vesellem) de buna karışmamış olabilir. Ama hem kendisi, hem de tam İslam ahlakı ile ahlaklanmış ashabın büyükleri; oğul-kız ayırmadan Akika Kurbanı niyetiyle birer kurban kesmiştir.
1-) İbn Mace 3163
2-) Ebu Davud 2841
3-) İmam Malik Muvatta, 26. Kitap 4. hadis