Doğal Afetler ve Manevi Sebepler: Sıkça Sorulan Sorular

1-) Doğal afetlerle insanların günahları arasında bir ilişki var mı? 
Evet, Kur’an-ı Kerim’de başa gelen musibetlerin insanların kendi yapıp ettikleriyle ilişkili olduğu bildirilir (Şûrâ, 30). Ancak bu ilişki genel bir ilke olarak anlaşılmalıdır. Her olayın tek ve mekanik sebebi günahlar değildir, meselenin imtihan boyutu da göz ardı edilmemelidir.

2-) Belirli bir depremi veya seli, "Şu günahın cezasıdır" diyerek tanımlayabilir miyiz? 

Hayır, kesinlikle yapamayız. Allah genel uyarılar yapmış olsa da olayların hangi sebeple gerçekleştiğini biz bilemeyiz. Belli bir afet için "Şu günah yüzünden oldu." demek, bilmediğimiz bir şey hakkında hüküm vermek olur.

3-) Afetler her zaman bir ceza mıdır, yoksa imtihan olabilir mi? 

Afetler her zaman ceza değildir. Allah, kullarını sınamak ve manevi derecelerini artırmak için de musibetler verebilir. Peygamberlerin dahi büyük sıkıntılar yaşaması olayların sadece "ceza" mantığıyla açıklanamayacağını gösterir.

4-) Masum insanlar ve çocuklar günahsız oldukları hâlde neden zarar görüyor? 

İlahi fiillerin tek sebebi "suç ve ceza" değildir. Peygamberler ve masumlar da başlarına gelen olaylarla imtihan edilirler. Dolayısıyla bir afetin masumları da etkilemesi, onların cezalandırıldığı anlamına gelmez. Allah adil-i mutlaktır. Kimseye en ufak  bir haksızlıkta bulunmaz.

5-) "Günah şehri" olarak bilinen yerlere bir şey olmazken, başka yerlerde afet olması çelişki değil mi? 

İnsanların günahları ile gelen felaketler arasında, akılla her zaman çözülebilen görünür bir bağ yoktur. Biz manevi mekanizmanın tam olarak nasıl işlediğini biliyor değiliz. Bu nedenle mesele "günah işlendi hemen afet geldi" şeklinde basit bir sebep-sonuç ilişkisiyle açıklanamaz.

6-) Deprem veya sel yaşayan birine "Bu senin günahlarının cezası" denilebilir mi? 

Hayır, bir Müslüman bunu asla söylememelidir. Felaket anında ilk vazife merhamettir. Mağdur birine "Bu senin yüzünden oldu." demek vicdansızca bir tavırdır ve insanları dinden, manevi değerlerden soğutmaktan başka bir işe yaramaz.

7-) Allah katında yeryüzündeki en önemli mesele nedir ve afetlerle ilgisi var mıdır? 

Allah’ın dünya üzerinde en çok önem verdiği husus, Kendisinin tanıtılması ve dininin tebliğ edilmesidir. Eğer semavi bir müdahale söz konusu olacaksa, bunun öncelikli sebepleri arasında dini tebliğ edenlere yapılan muameleler veya tebliğ vazifesinin terk edilmesi aranabilir.

8-) Tebliğ vazifesini terk etmek ile afetler arasında bir bağ kurulabilir mi? 

Kur’an’da, dünyevi sebeplerle tebliğ vazifesini terk edenlere yönelik ciddi ikazlar bulunmaktadır. Semavi müdahalelerin bu eksende gerçekleşebileceği düşünülebilir ancak yine de spesifik bir olayı, doğrudan "tebliğ yapılmadığı için oldu" diye etiketlemek haddi aşmak olur.

9-) Gök ve yer, müminler ve inkârcılar karşısında nasıl bir tavır takınır?

 Kur’anî bir ifadeyle; gök ve yer, inkârcıların helaki karşısında ağlamaz. Ancak hakiki müminlerin başına gelenlere gök ve yerin üzüldüğü, zalimlere ise hiddet ettiği anlaşılmaktadır.

10-) Deprem ilahi bir ceza mıdır? 

Genel çerçevede musibetler ilahi bir ikaz veya ceza boyutu taşıyabilir. Ancak her depremi doğrudan "bir cezanın karşılığı" olarak okumak yanlış ve eksiktir. Çünkü olayların tek sebebi günahlar değildir, felaketler bazen sırf imtihan amacıyla da gerçekleşebilir.

11-) Doğal afetler Allah’ın bir uyarısı mıdır? 

Afetler, umumi manada ilahi bir ikaz ve müdahale olarak düşünülebilir. Ancak "Şu afet, kesinlikle şu uyarı için geldi." diyerek olayları tek tek etiketlemek haddini aşmaktır; çünkü hangi vakanın hangi sebeple gerçekleştiğini biz bilemeyiz.

12-) Depremler günahlarımız yüzünden mi oluyor? İnancımıza göre başa gelen sıkıntılarda insanların kendi hatalarının payı vardır. Ancak "Şu deprem, bizim şu günahımız yüzünden oldu." şeklinde somut bir eşleştirme yapmak yanlıştır. Allah'ın fiillerinde tek sebep günahlar değildir; imtihan boyutu da devrededir ve her olayın özel sebebini bilmek mümkün değildir.

13-) Allah neden deprem gönderir?

 Bu sorunun cevabında; Cenab-ı Hakk'ın dünya adına vazettiği kanunlar, insanların hataları, ilahi imtihan sırrı ve dini değerlere/tebliğe verilen önemin azalması gibi sebepler düşünülebilir. Ancak belirli bir deprem için "Niçin oldu?" sorusuna kesin ve tek bir sebep göstermek mümkün değildir; bu konuda hüküm vermek insan bilgisini aşar.

14-) Masum çocuklar afetlerde neden zarar görür? Felaketler her zaman "suçun karşılığı ceza" mantığıyla işlemez. Masumların ve çocukların zarar görmesi, onların cezalandırıldığı anlamına gelmez; bu durum ilahi imtihan sırrı ve dünya hayatının tabiatı çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bediüzzaman Said Nursi deprem gibi felaketlerde kaybedilen malların sadaka hükmüne geçeceğini, hayatını kaybedenlerinse şehit olarak değerlendirilebileceğini söylüyor.