Evlilik İçin Nasıl Dua Edelim? | Yanlış mı Dua Ediyorum?
Bir Dua Konusu Olarak Evlilik
Evlilik konusunda gerçekçi olmakta her zaman fayda vardır. Hatta bu konuda dini literatür içine girmiş bazı düşünceler görmezden gelinse daha iyi olacaktır. Çünkü belli meselelerin yanlış anlaşıldığı görülmektedir.
Efendimiz’in (sas) evlilik hakkındaki; “Kadın dört şeyi için nikâhlanılır; malı, soyu, güzelliği ve dini... Sen dindar olanını seç (öne al) ki elin bereket bulsun”1 hadisi herkesin malumudur. Bu hadisteki “din” ve dindar kelimeleri “ahlak” ve “ahlaklı” şeklinde anlaşılmalıdır.2 Çünkü Efendimiz (sas) döneminde ahlak kavramı teorik bir mesele değil, din ile eşanlamlı sayılabilecek pratik bir realitedir.
Diğer yandan bazı yorumlarda bu hadiste yer alan dindarlık dışındaki diğer üç özellik, yani mal sahibi olmak, güzellik ve soy meselelerinin tamamen görmezden gelinmesi gerektiği söylenebilmiştir. Ancak bu doğal değildir, hayatın realitesine de aykırıdır.
Evlenilecek kişide güzellik, mal veya soy (genetik veya toplumsal-ahlâkî asalet) gibi özelliklerin göz ardı edilmesi gerektiği anlayışı konuyla ilgili başka hadislere de aykırıdır. Örneğin Efendimiz (sas) kendisine gelerek Ensar’dan bir kadınla evlenmek istediğini beyan eden Muğire bin Şube (ra) isimli bir sahabiye o kadını görüp görmediğini sormuş, Muğire görmediğini söyleyince de Efendimiz (sas) “Git onu gör. Zira bu ileride birbirinize ısınabilmeniz için daha iyidir.”3 demiştir.
Yine bir başka hadiste evleneceğini söyleyen bir sahabiye Efendimiz (sas) evleneceği kadını görüp görmediğini sormuş, sahabi görmediğini söyleyince Efendimiz “Git ve ona bak. Zira ensar kadınlarının gözlerinde bir şey var.”4 buyurmuştur. Bazı hadis şârihleri (yorumcuları) bu hadiste belirtilen “bir şey (var)” ibaresinde kastedilen şeyin gözlerin küçüklüğü yahut bir çeşit mavilik-morluk olduğunu söylemişlerdir.5
Hadisteki ilgili ibareden kasıt ne olursa olsun konumuz itibariyle burada önemli olan Efendimiz’in (sas) dış görünüş gibi bir meseleyi boş vermediği, insanların da boş vermesini istemediği anlaşılmaktadır. Çünkü insanların tercihlerine, karakterlerine, eğilimlerine, mizaçlarına göre dış görünüş de önemlidir.
Dolayısıyla bir hadisi değerlendirme noktasında her zaman söylediğimiz şu ilkeyi tekrar hatırlatalım: Bir konuda hüküm çıkarmak veya bir sonuca ulaşmak için konuyla ilgili bütün hadisler bir araya getirilmeli ve o konudaki hadislere bütüncül bakılmalıdır. O hâlde “Kadın dört şey için nikahlanılır...” hadisinde Efendimiz (sas) evlenilecek kadının dindarlığını yani ahlakını öne almamızı söylemiştir ancak diğer mal, asalet yahut güzellik gibi özelliklerin tamamen göz ardı edilmesini, boş verilmesini tavsiye etmemiştir.
Ne İstediğini Bilmek
Diğer yandan bir insan evlilikle ilgili dua ederken evlilik veya karşı cins konusunda neyi istediğini tam olarak bilmelidir. Örneğin, güzelliğe veya dış görünüşe ciddi manada önem veren ve bu nedenle evlilik tercihinde evleneceği kişinin güzel/yakışıklı biri olmasını isteyen birisi “güzellik” meselesini kafasında tam netleştirmelidir. Güzellik onun için ne ifade etmektedir? Güzellik algılarımız çevresel, kültürel ve popüler etkilere fazlaca bağlı olarak şekillendiği için insanların bu konuda kendilerini ve ne istediklerini bilmeleri önemlidir. Örneğin bir insanın aklına evleneceği kişinin yeşil gözlü olması gibi bir husus takılıp kalmış ise ve kişi bu özellik olmadan rahat edemeyecekse dua ederken yeşil gözlü birisiyle evlenmeyi duasında talep edebilir. Ancak böyle bir takıntısı yahut ciddi meyli yoksa kendi güzellik anlayışını dua esnasında tek tek açıklamasına gerek yoktur, böyle bir şey abes olacaktır. Burada mevzu insanın kendi içinde tam olarak ne olup bittiğini anlaması, bunun farkında olmasıdır.
Diğer yandan insanlar bir şey söylerken aslında başka bir şey kastediyor olabilir. Örneğin bir erkek güzel bir zevce isterken aslında karşılıklı olarak birbirlerini beğenecekleri, yani karşı tarafın da kendisini fiziksel olarak beğeneceği bir insanı istiyor olabilir. Bu gibi durumlarda da dua ederken “uzun boylu olsun, saçı sarı olsun” gibi detaylara girmek abes olacaktır.
Bununla birlikte “Fark etmez. Ahlaklı olsun, iffetli olsun yeter. Ben her şeye katlanırım.” gibi cümleler kurmak da doğru değildir. Çünkü böylesi iddialar neredeyse herkes için insanın beşerî, biyolojik ve estetik realitelerle ilgili yönlerini görmezden gelmek demektir. Elbette beşeriyetin biyolojik sınırlarını aşmış, kalp ve ruhun hayat derecelerinde yaşamaya başlamış bazı istisna insanlar vardır. Bu insanlar için din veya ahlak dışında dış görünüş, boy, pos, endam, konuşma tarzı hatta dünyaya bakış açısı gibi hususlar önemsiz olabilir. Ancak gerçekçi olmak gerekirse insanların % 99,9’u böyle değildir. Kendimizi de o kategoriye dahil etmek için görünür bir neden yoktur.
1 Buhari, Nikah, 15; Müslim, Nikah, 28
2 İmam Nevevi, Minhac, Müslim Şerhi, c. 6, s. 619
3 Müslim, Nikah, 74; Tirmizi, Nikah, 5
4 Müslim, Nikah, 12
5 İmam Nevevi, Minhac, Müslim Şerhi, c. 6, s. 485