İsm-i Azam
Soru: “İsm-i Azam” tam olarak neye deniyor? İsm-i Azam'ın önemi nedir?
Cevap: “İsmi-i Azam”, bazı sahih hadislerde geçen bir ibaredir. Tirmizi ve Ebu Davud’da geçen bir örnek verelim:
Resulullah (sav), bir adamın şöyle söylediğini işitti: “Allah'ım, şehadet ettiğim şu hususlar sebebiyle senden talep ediyorum: Sen, kendisinden başka ilah olmayan Allah’sın, birsin, Samed’sin, doğurmadın, doğmadın, bir eşin ve benzerin yoktur.” Bunun üzerine Efendimiz (sav) buyurdular: “Nefsimi kudret elinde tutan Zat’a yemin olsun, bu kimse, Allah’tan İsm-i Azamı adına talepte bulundu. Şunu bilin ki, kim İsm-i Azamla dua ederse Allah ona icabet eder, kim onunla talepte bulunursa verir.”(1)
Bu metinde bahsedilen duanın Arapçası şudur:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنِّي أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ الأَحَدُ الصَّمَدُ الَّذِي لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ
Fark edeceğiniz üzere dua eden şahıs; şehadet etmeyi, kelime-i tevhidi ve İhlas Suresi'ni duasında birleştirmiş. Efendimiz'in(sallallahu aleyhi vesellem) iltifatından anlaşılıyor ki, bunları sadece diliyle söylememiş, gerçekten kast etmiş.
Efendimiz'in(sav) kullandığı ibare şudur: “بِاسْمِهِ الأَعْظَمِ ” yani “O'nun (Allah'ın) a’zam ismi ile”.
Arapça'da ism-i tafdil kalıbı, Türkçe'de hem “daha büyük” anlamında karşılaştırma için kullanılır, hem de “en büyük” anlamında tahsis için. Bu açıdan cümleyi “Allah'ın en büyük isimlerinden bazılarıyla” diye anlamak daha doğru olacaktır.
Bu hadise benzer bir kaç sahih hadis daha bulunsa da; hiçbirinde bu en büyük olan isimlerin hangileri veya hangi vasıfta olanlar olduğu açıklanmamıştır. Hadiste “إِذَا دُعِيَ بِهِ أَجَابَ وَإِذَا سُئِلَ بِهِ أَعْطَى “onunla dua edilince (kesin) icabet eder; onunla istenince (mutlaka) verir” ifadesi kullanması da bu konuya umumi ilgi doğmasına yol açmıştır.
Efendimiz'in “Allah'ın 99 ismi vardır ki kim bunları (anlayıp iman ederek) bilip öğrenirse cennete gider”(2) hadisi sahih olmakla beraber; Efendimiz bize bu 99 ismi de bildirmemiştir.(3) Bu konuda hadis kitaplarında geçen ve birbirinden farkları da olan iki liste, sahabe veya ulemanın derlemesidir. Yoksa Efendimiz liste vermiş değildir.
İlk bahsettiğimiz hadiste geçen dua kabulü garantisi avamın dikkatinin bu konuya çekilmesini sağlamıştır. Çoğu insan zanneder ki “ism-i azam” olarak belirli bir isim vardır ve kim onu zikrederse dilediği hemen olur. Yani ism-i azam, büyülü bir tilsim, sihirli bir sözcük gibi algılanmıştır. Bunun sahih bir anlayış olduğunu söylemek mümkün değildir.
Allah-u Teala büyük olduğu için onun her ismi büyüktür. Diğer taraftan, ilgili hadislere bakınca, bilhassa Tevhid anlayışını, Allah'ın birliğini, başkasına muhtaç olmayışını, kudretinin azametini.. vurgulayan isimlerin; eğer bu konuda ilim ve tam bir itikadla duada zikredilirse, çabuk icabete yol açtığı söylenebilir.
İsmi Azam, dua etmek suretiyle Cenab-ı Allah'a sunduğumuz dilekçemizin daha hızlı bir biçimde makama ulaşmasını sağlar diyebiliriz.
(1) Tirmizi, Da'avat 65, (3471); Ebu Davud, Salat 358, (1493)
(2) (Buhârî, De’avât, 68, VII, 169), Buhârî, Tevhîd, 12; Şurût, 18; Müslim, Zikir, 5; Nesâî, es-Sünenü’l-Kübrê, Nu’ût, 1,) (Tirmizî, De’avât, 83)
(3) Buharî, “Şurût” 18 [no:2736], “Deavât” 68 [no:6410], “Tevhîd” 12 (no:7392]; Müslim, “Zikr” 5, 6 [no:2677-2678]; Tirmizî, “Deavât” 82 [no:3428-3430]; Ġbn Mâce, “Duâ” 10 [no:3860]; Ahmed b. Hanbel,Müsned, II, 258, 267, 314, 427, 503.