Kadının Erkeğe Evlenme Teklif Etmesi Ayıp mıdır?

Soru: Kadının karşı cinse evlenme teklif etmesi anormal veya ayıp bir şey midir? Hazreti Hatice'nin Efendimiz'e (sas) evlilik teklif etmesi özel bir durum olup tüm kadınlara hitap etmez mi?

Cevap: “Kadının erkeğe evlenme teklif etmesi ayıp mı?” sorusunun cevabı örfe göre değişir. Bazı çevreler bunu  yadırgayabilir, bazılarıysa doğal karşılar. Fıkhî açıdan ise hüküm nettir: Teklifin kimden geldiği helal-haram bakımından fark oluşturmaz. Erkek de kadın da edep ve mahremiyet sınırlarını koruyarak evlilik teklifi yapabilir. Kadınların da bir evlilik için karşı tarafa ilgi göstermesi veya inisiyatif alması caizdir. 

Pratikteyse işin duygusal ve sosyal boyutu kişiden kişiye değişir. Bazı erkekler kadının inisiyatif almasını olumsuz algılarken bazıları son derece olumlu algılayabilir. Yüce Kitabımız Kur'an'a bakacak olursak kadınların ilgi gösterip teklifte bulunduğu hadiselerin varlığını görebiliriz.⁽¹⁾ Bu elbette kendi başına herhangi bir emir göstermez. Bununla birlikte Kur'an'da geçen bu örnekler de İslam'ın kadınların erkeklere evlilik teklif etmeyi yasaklama gibi bir emri olmadığını göstermektedir. Ayrıca sahîh rivayetlerde bir kadın gelip Hz. Peygamber’e (sas) kendisini nikâha arz eder; Resûlullah (sas) kabul etmeyince, bir sahâbî o hanımla evlendirilir. Bu vaka, kadının evlilik iradesini açıkça beyan etmesinin meşru olduğuna dair önemli bir örnektir. ⁽²⁾

Erkek ve kadın sayısının eşit olduğu veya erkeklerin daha çok olduğu toplumlarda, daha çok erkek veya erkek tarafı evlilik teklifinde bulunmaktadır. Evlenmemiş kız ve dul kadın nüfusunun daha fazla olduğu toplumlarda (Efendimiz dönemi Arabistan veya bazı Slav ülkeleri gibi) daha çok kız tarafı teklif etmektedir. Yani mesele toplumsal dinamiklere göre değişkenlik göstermektedir. ⁽³⁾
 

Sonuçta teklifin hangi taraftan geldiği dinî bir kuraldan çok kültür ve demografiyle ilgilidir. Nüfus dengesi, yerel teamüller ve toplumsal beklentiler değiştikçe kimi toplumlarda erkek tarafı kimi toplumlarda ise kadın tarafı daha fazla inisiyatif alır. Özetle: “Ayıp mı?” sorusunun yanıtı kültüre bağlıdır;  “Caiz mi?” sorusunun cevabı ise evettir. Kadının evlilik teklifi dinen meşrudur; nezaket, saygı ve ailelerin rızası gözetildiğinde makul bir yoldur.

_{1-) Kur'an-ı Kerim'de, Medyen'e hicret eden Hz. Musa'ya yardım eden iki genç kadından birinin babasına giderek, “Babacığım, onu ücretle tut! Çünkü ücretle tuttuklarının en hayırlısı, işte bu kuvvetli ve güvenilir adamdır” (Kasas, 28:26) demesi, evliliğe giden yolu açan bir kadın inisiyatifi olarak yorumlanır. Nitekim bu konuşmanın ardından babası, kızlarından birini Hz. Musa'ya nikahlamayı teklif etmiştir.}

_{2-) Sahîh-i Buhârî 5087, 5120, 5121, 5132.} 

_{3-) Bu durum, toplumların demografik yapısıyla sosyal gelenekler arasındaki ilişkiyi gösteren bir örnektir.}

• _{Asr-ı Saadet Dönemi Arabistan: Sürekli devam eden savaşlar (gazveler) sebebiyle erkek nüfusunda, özellikle Medine toplumunda ciddi bir azalma yaşanmıştır. Bu durum, çok sayıda dul kadının ve yetim kızın himayesiz kalmasına yol açmıştır. Bu demografik yapı, kadınların ve ailelerinin evlilik konusunda daha aktif rol oynamasına zemin hazırlamış ve çok eşlilik (polijini) gibi uygulamaların sosyal bir ihtiyaca cevap vermesini sağlamıştır.}
• _{Slav Ülkeleri Örneği: Özellikle II. Dünya Savaşı, Sovyetler Birliği (Rusya, Ukrayna, Belarus vb.) gibi Slav ülkelerinde çok büyük erkek kayıplarına neden olmuştur. Savaş sonrası oluşan bu ciddi erkek nüfusu açığı, nesiller boyu kadınların eş bulmasını zorlaştırmış ve toplumsal roller ile evlilik gelenekleri üzerinde uzun süreli etkiler bırakmıştır.}