Kredi Çektikten Sonra Pişman Olmak: Dini Açıdan Kefareti ve Telafisi
Soru: Banka kredisi kullandıktan sonra pişman olan ancak bunu telafi edecek veya krediyi iptal edecek imkânı bulunmayan bir kişinin dinî açıdan kefaret ödemesi gerekir mi? Bu durumun telafisi nasıl yapılabilir?
Cevap: Bu durum için özel bir kefaret yoktur. Dinimizde faizli işlemler temel olarak helal değildir(1) ancak başka alternatif bir çözüm bulamayan ve zaruri bir ihtiyacını karşılamak amacıyla banka kredisi kullanmak durumunda kalan kişiyi de mutlak anlamda günahkâr sayamayız. (2)
Faizli kredi kullandığını fark ederek pişman olan kişinin yapması gereken şey istiğfar etmek ve bu konuda kazandığı şuuru kullanmaktır. Samimiyetle yapılan istiğfar bu durumun manevi açıdan telafisi için yapılabilecek en güzel şeydir.(3) Ayrıca kişinin bu süreçte kazandığı şuur gelecekte benzer bir hataya düşmemek ve alternatif çözümler üretmek için kendisine rehber olabilmelidir.
Sonuç olarak faizle borç almış olan kimse için özel bir kefaret formülü dinimizde yoktur.(4) Yapılması gereken içten bir tövbe ile Allah’a yönelip bağışlanma dilemek ve bu konuda edindiği bilinçle hayatını düzenlemektir.
¹ Faiz (riba), Kur'an-ı Kerim'de kesin bir dille yasaklanmıştır. Bakara Suresi'nin 275-279. ayetleri, faiz yiyenlerin durumunu ve bu yasağa uymayanlara karşı sert ifadeleri içermektedir. Örneğin, Bakara 275'te "…Allah, alışverişi helâl, faizi haram kılmıştır…" buyrulmaktadır. Ayrıca bkz. Âl-i İmrân, 3/130: "Ey iman edenler! Kat kat artırılmış olarak faiz yemeyin. Allah'tan sakının ki kurtuluşa eresiniz."
² İslam hukukunda "zaruretler, yasak olan şeyleri mubah kılar." genel prensibi bulunmaktadır. Bu prensip Mecelle’nin 21. maddesinde de belirtilmiştir.
³ Tövbe ve istiğfar, İslam'da günahlardan arınmanın temel yoludur. Zümer Suresi 53. ayette Allah şöyle buyurur: "De ki: 'Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım! Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesiz Allah, bütün günahları affeder. Çünkü O, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.'"
⁴ Kefaret, belirli hata ve günahlar için ödenmesi gereken bedel veya yapılması gereken ibadetlerdir. İslam hukukunda kefaretler sınırlı sayıdadır ve açıkça belirtilmiştir (örneğin yemin kefareti, oruç bozma kefareti, hata ile adam öldürme kefareti gibi). Faizli işlem yapmak günah olsa da özel olarak belirlenmiş bir kefarete sahip değildir.