Resimli Odada Namaz Kılınır mı? (Duvar resmi, heykel, fotoğraf)

Soru: Namaz kılarken duvarda resim, fotoğraf, canlı varlık tasviri veya heykel bulunması namaza engel midir? Bu tür unsurları kaldırmak ya da bunların üzerlerini örtmek gerekir mi?

Cevap: Klasik literatürde namaz kılınan yerde canlı tasvirlerinin (resim, heykel, fotoğraf vb.) bulunması ve üzerinde bu tür tasvirler olan elbiselerle namaz kılmak mekruh⁽¹⁾ kabul edilmiştir. Bununla birlikte bu şekilde kılınan namazın geçerli olduğu ifade edilir.

Konuyla İlgili Hadis ve Sahabe Uygulaması

Hz. Âişe (r.anhâ) üzerinde resimler bulunan bir örtüyü namaz esnasında Efendimiz’in (sas) önüne serdiğini, bunun üzerine Efendimiz’in bundan hoşlanmadığını ifade ederek kendisini bundan men ettiğini nakleder. ⁽²⁾

Necran’daki Müslümanlar (bölgedeki Hristiyan nüfusun yoğunluğu malûmdur) namaz için kiliseden daha temiz ve uygun bir yer bulamadıklarını bildirmiş, Hz. Ömer (r.a) de “orayı temizledikten sonra” orada namaz kılabileceklerini yazmıştır.⁽³⁾ Buradaki “temizlemek” resim ve heykellerin üzerini örtmek yahut mümkünse namaz esnasında kaldırmak şeklinde anlaşılmıştır.

Pratik Ölçüler

Yön ve konum: Belirgin bir insan/canlı tasviri tam kıble istikametinde ise onu kaldırmak veya örtmek namazın verimi açısından çok önemlidir.

Boyut ve dikkat dağıtma: Küçük, silik ve namaz kılanı meşgul etmeyen tasvirlerde mekruhluk şiddeti daha hafif görülmüştür.

Mekânın tasarrufu: Kişi kendi evinde yahut kontrol edebildiği bir yerdeyse söz konusu nesneleri kaldırması/örtmesi isabetlidir. Misafirlik, açık alan veya bir reklam panosu önünde namaz kılmak zorunda kalındığında (mümkün ve kimseye meşakkat doğurmuyorsa) örtmek/kaldırmak istenebilir, bu mümkün değilse namaz kılınır ve sıhhatine dair vesveseye düşmenize gerek yoktur.

Heykel, biblo ve sembolik objeler: Küçük heykel ve biblo türü nesnelerin namaz kılanın görüş alanında olmaması daha iyidir, kıble tarafında bulunuyorsa bunları kaldırmak, örtmek veya görüş açısından çıkmak gerekir. Hatta bazı kimselerin kıble istikametine Kâbe maketi yahut resmi koydukları görülür, bu durum dahi resim/heykel kadar olmasa da bir miktar problemlidir. 

Namaza ve özellikle de secdeye dair hassasiyet göstermek önemlidir, güzeldir. Bir çocuğa namaz öğretilirken de farz veya şart olmamakla birlikte, secdeyi kıbleye yönelerek göstermeyi tercih etmek eğitimi destekler. Bu tür tercihler elbette farz ya da vacip değildir fakat namazın ciddiyetini ve secdeye dair saygıyı besleyen hususlardır.

Secde kulun Rabbine karşı konumunu ilan eden bir mahviyet⁽⁴⁾ sembolüdür. İnsanın kendi aczini kabul edip enaniyetini bırakması ve bütünüyle Rabbine yönelmesinin ifadesidir. Bu derinliği sarsabilecek ve kul ile Rabbi arasına girerek huşûyu azaltabilecek her şeyden uzak durmak hem imanın ve ibadetin ruhu hem de hayatın bereketi adına son derece faydalıdır.

_Dipnotlar

_{1 Mekruh: İslam fıkhında haram (kesin yasak) kadar kesin ve bağlayıcı olmamakla birlikte yapılması hoş görülmeyen, terk edilmesi tavsiye edilen ve yapılması durumunda hafif bir kınamayı gerektiren fiil. Mekruh bir fiil ile kılınan namaz geçersiz olmaz ancak sevabı azalır.}

_{2 Bu hadis başta Sahih-i Buhârî olmak üzere birçok güvenilir hadis kaynağında yer almaktadır. Rivayete göre Hz. Peygamber (sas), resimli örtünün namazdaki konsantrasyonunu dağıttığını belirtmiştir. (Bkz: Buhârî, "Libâs", 93; "Salât", 15; Müslim, "Libâs", 85-87)}

_{3 Bu olay sahabe uygulamasını gösteren önemli bir örnektir ve fıkıh kitaplarında delil olarak kullanılır. Hz. Ömer'in bu izni, tasvirlerin üzerinin örtülmesi şartına bağlanmıştır. (Aynî, Umdetü’l-Kârî, c. 4, s. 3; Abdürrezzâk, es-Sunen, I, 403).}

_{4 Mahviyet: Alçakgönüllülük, kendini hiçe sayma, benliği ortadan kaldırma. Tasavvufta kulun kendi varlığını Allah'ın varlığı karşısında yok bilmesi anlamına gelir. Secde bu durumun en somut bedensel ifadesidir.}