Vejetaryen beslenmek ve günümüz şartlarında et tüketimi

Soru: Vejetaryen beslenmenin dinimizce bir sakıncası var mıdır? Fıtratımıza aykırı davranarak et yememenin mi, içinde bulunduğumuz tüketim çağında dışarıdan aldığımız etin usulüne uygun kesilip kesilmediğini bilmeden yemenin mi daha uygun olduğunu merak ediyorum. Bu konu hakkındaki tutumumuz nasıl olmalıdır?

Cevap: İlk olarak, vegan veya vejetaryen beslenmenin, insanın kendi şahsında uygulaması ve modern bilimin desteğini alarak beslenme stilinin yol açtığı vitamin ve minerallerin eksikliğini tamamlaması kaydıyla dinen herhangi bir sakıncası yoktur.

Çevrenizde de görmüşsünüzdür; bazı insanlar bir yerde tavuk pişirilirken kokusundan rahatsız olmuştur, küçükken et yediği esnada evde bir tartışma çıkmıştır, yemekte olduğu et/tavuk boğazına takılmıştır, yemek için kesilen bir hayvanı görmüş etkilenmiştir ve bu tarz nedenlerle et yemeyi bırakmıştır. Bu şekilde, insanın kendi adına aldığı kararlar veya çekinceler sonrası et yememesi dinen sakıncalı bir durum oluşturmaz.

Ancak bu anlatılan şekillerde değil de, mesela Hint dinleri veya Budist öğretilerle, bu din ve dini felsefeleri daha daha güzel ve makul bulma dolayısıyla et yememe kararı verilmişse bu karar caiz olmaz. Bu durumda dahi caiz olmayan kararın kendisi değil, karar verilirkenki etkilenme biçimidir. Öğrenci jargonu ile açıklayacak olursak gidiş yoludur.

Özel bir dini amaçla yapmıyor, farklı din ve din felsefelerine özenmiyorsa bir insanın tek başına vejetaryen beslenmesinde dinen bir problem yoktur. Ancak vejetaryen beslenmeyi benimseyen kimseler modern bilimin bildirdiği kadarıyla besin değeri olarak oluşan eksiklikleri tamamlamalıdırlar. Modern bilim vejetaryen beslenme ile oluşabilecek bazı eksikleri veya bu eksikleri tamamlama yollarını henüz keşfedememiş olabilir. Bu yüzden, ideal olan ve bir insanın en makul beslenme tarzı denebilecek beslenme biçimi; süt, yumurta, kırmızı et, beyaz et, balık, sebze ve meyve türlerinden tüm çeşitleri ihtiva eden dengeli bir beslenmedir. Tabii yine Kuran’ın emirleri ⁽¹⁾ doğrultusunda, haddi aşmadan ve israf etmeden…

Sorumuzun temas ettiği diğer bir nokta da “Et yememek fıtratımıza aykırı davranmak mıdır?” sorusuydu. Bunun yanıtı, evet aykırı davranmaktır. Çünkü ideal olan, insan vücudunun ihtiyacı olan tüm vitamin ve minerallerin doğal yollardan alınmasıdır. Hem bitkisel hem de hayvansal gıdaların tüketilmesidir. Diğer taraftan Kur'an eti de sütü de tüketmeyi spesifik olarak tavsiye etmektedir. ⁽²⁾
 

Bizim için en güzel örnek olan Efendimiz (sav), et yemeyi sevdiğini farklı yerlerde belirtmektedir. Efendimiz’in (sav) yaptığı hiçbir şey çirkin değildir. Bir şeyi Efendimiz (sav) yaptıysa güzeldir, bilimsel olarak da fıtridir. 

Et yememek fıtratımıza aykırı olduğuna ve biyolojik olarak fıtratımız hayvansal gıdaları talep ettiğine göre şu sonuca da varabiliriz. İnsan kendisi et yememeyi tercih edebilir ama çocuk yetiştirecekse, çocuğunu daha küçüklükten vegan veya vejetaryen yönlendirmesi ve belirli gıdaları ona sağlamaması bir açıdan zulüm sayılabilir. Şiddetli fakirlik yüzünden et yiyemiyor olabilir insanlar, o farklı bir konudur ama imkanlar ölçüsünde çocuklara belli bir yaşa kadar her türde besin sağlanmalıdır. 

Sorunun içindeki son boyuta gelirsek, Allah-u Teala hangi gıdaların yenmesinin haram kılındığını farklı ayetlerde ifade etmiştir. ⁽³⁾ Ancak bu konuda hem fetva kirliliği bulunmaktadır, hem de ayet ve hadiste geçmediği hâlde insanların helallik şartları olarak ortaya koyduğu şartlar vardır. Bununla birlikte helal bir şeyi haram kılmaya dair şiddetli uyarıları ⁽⁴⁾ asla görmezden gelemeyiz. Bütün bu önemli noktalar ışığında, bu soru için başlı başına bir değerlendirme yapmak şart hale gelmekte ve bu uzun değerlendirme için başka ve daha detaylı bir yazı planlama zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

_{1 ) A’raf Suresi / 31. Ayet}

_{2 ) Nahl Suresi / 66. Ayet - Mü’minun Suresi / 21. Ayet}

_{3 ) Bakara Suresi / 173. Ayet – Maide Suresi / 3. Ayet – En’am Suresi / 145. Ayet – Nahl Suresi / 115. Ayet}

_{4 ) Nahl Suresi / 116. Ayet}