Çocuğa isim verirken ebced hesabı yapmak gerekir mi?
Soru: Çocuğa isim verilirken ebced/cifir hesabı yapıldığı ve hesap tutmaz ise ismin sorun teşkil edeceği, doğum tarihine göre hesabın yapılarak çocuğa isminin verilmesi gerektiği söyleniyor. Bir kızımız olacak inşallah. Bu konunun hakikati nedir, bu söylenenlere ilişkin sahih bir kaynak var mıdır?
Cevap: Kur'an'da ve ne sahih ne zayıf hadislerde böyle bir bilgi katiyen geçmez. Yani, dinimizde çocuğa isim verirken doğum tarihinin veya buna bağlı bir ebced hesabının dikkate alınacağı tamamen uydurmadır.
Efendimiz (sas) bu konuda:
1. Çocuğa güzel isim koymanın, çocuğun ana babası üzerindeki 3 temel haktan birisi olduğunu söylemiştir.(1)
2. Abduluzza (uzza putunun kulu) gibi şirk ifade eden isimleri kesinlikle değiştirmiştir.
3. Anlamı kaba, kıraç, sertlik.. gibi isimleri olan kişilere, isimlerini değiştirmelerini teklif etmiş, ancak değiştirmeye zorlamamıştır. Bu bağlamda Hz. Ali her iki oğluna da Harb (savaş) ismini koymak istemişse de; Efendimiz(sallallahu aleyhi vesellem) izin vermeyip Hasan ve Hüseyin isimlerini koydurmuştur.(2)
4. Bunlar kadar ciddi olmamakla beraber, mesela ismi (bereket) anlamına gelen bir kişinin ismini değiştirmesini istemiştir.(3) Bunu da şöyle açıklamıştır:
“Bereket burda mı?” sorusuna “Bereket burdan çıktı, Bereket gitti.” gibi cümleler kurmak istemem demiştir.
Bunlar dışında Peygamber Efendimiz'in (sallallahu aleyhi vesellem) isim koyma ile ilgili söylediği ve bize ulaşan başka hiçbir şey yoktur.
Bir ismin çocuğa ağır geleceği düşüncesi de, aynen ismi ebcede göre koyma gibi sünnette aslı olmayan bir şeydir.
1 )"Çocuğun babası üzerindeki haklarından biri de ona güzel bir isim koyması ve terbiyesini güzel yapmasıdır." Canan İbrahim Hadis Ansiklopedisi VII/363.
2 ) https://sunnah.com/tirmidhi:2839
https://sunnah.com/abudawud:4952
https://sunnah.com/abudawud:4956
3 ) https://sunnah.com/tirmidhi:2835