Dini konularda kararsız kalmak

Soru: Günlük hayatta her konuda fetva verebilecek birilerini bulamıyoruz ve bazen kendimiz bazı konularda kararlar alıyoruz. Bu tarz durumlarda caiz ve caiz olmayan şeyler hususunda bireysel karar vereceksek en doğru yaklaşım nasıl olmalıdır?

Cevap: Eğer o konuyla alakalı,

1. ayetleri ve iniş çerçevesini,

2. hadisleri (sahih/zayıf olarak farkları ile) ve o hadisin geçtiği olayları,

3. o konuya dair geçmiş ulemanın ifade ettikleri farklı anlam yönleri ve mantık yürütme şekillerinin en azından çeşit oluşturacak kadar bir kısmını yani o ayet ve hadisler ile ilgili müzakereleri,

4. o konu eğer tıbbi bir şeyse o yönünü; ekonomik bir şeyse o yönünü..
bilmiyorsanız,

katiyen karar almayın, eğer Allah’ı ve dinini ciddiye alıyorsanız.
 

Karar almak demezsek, yani sadece o anlık ne yapabileceğimize dair bazı esasları söyleyelim:

1. En büyük farz hayatta kalmaktır.⁽¹⁾ İnsanın işine, gelirine, sağlığına zarar vermesi de kabul edilemez. Böyle zararlar olmasın diye farz ertelenir, nafile terk edilir, küçük günahlar kabul edilir.

2. Eğer konuyu pratik bir şekilde çözecekse, şüpheli şeyi yapmak tercih edilir.

3. Eğer zaruret veya büyük pratik fayda yoksa, şüphe edileni terk etmek daha iyidir.⁽²⁾

4. Bir işte nafile ibadet ve günah birleşirse; o iş terk edilir. Farz ile küçük günah birleşirse, o iş yapılır.

5. Kişinin Müslümanlığı asla ona büyük zarar getirecek şekilde yorumlanamaz.

6. Risksiz olan, riskli olana tercih edilir.

7. Şiddetli sosyal baskı olan durumlarda kişi dindarlığını belli edecek şeyi terk eder veya erteler.
 

_{1 ) Gönlü imanla dolu olduğu halde, zor altında olan kimse müstesna, inandıktan sonra Allah'ı inkar edip, gönlünü kafirliğe açanlara Allah katından bir gazap vardır; büyük azap da onlar içindir. (Nahl Suresi 106)}
 

_{2 ) https://islamansiklopedisi.org.tr/ihtiyat}