Dinimizde kaza namazı var mıdır?
Soru: Vaktinde eda edilmeyen ibadetlerin (özellikle namaz) kazası var mıdır? Bazı kişiler kaza kavramını kabul etmiyor, siz ne dersiniz?
Cevap: Hadislerde açıkça, unutulan veya uyunan vakitlerin namazının kefaretinin; hatırlayınca, uyanınca veya bulunan ilk fırsatta kılınması olduğunu belirtilir. Bu açıdan “kaza namazı” vardır, delili çoktur ve sahihtir.(1)
Tartışma konusu olan şey; bir insan senelerce hiç namaz kılmazsa, bunun kazası olup olmadığıdır.
Evvela belirtelim; hayatında, çocukluğunda veya ergenliğinde namaza başlamış bir insan, arada yıllarca kılmasa da, eğer daha sonra intibaha gelir, namazlarını tekrar ciddiyetle kılmaya başlarsa aradaki namaz kılmadığı yıllarını kaza etmesi makul ve güzel olacaktır.
Çünkü bir defa namazın farziyetini ve önemini öğrendikten sonra kişinin namazlarını bile bile kılmaması ancak o bilgilerini unutma veya bir cins uyku olan gaflet hâlinden ileri gelir. Bu yüzden kılınmayan namazların kaza edilmesi anlamlıdır.
Diğer taraftan şuur kazandığı zaman, aradaki tüm yılların kazası nefsine çok ağır ve yapılmaz geliyorsa hiç kendini zorlamasın; normal namazına dikkat etsin ve namaza tekrar başladığı vakitten sonraki kaçırma, unutma, uyuyakalmaları kaza etsin sadece. O namaz borcunu gözünde büyütüp de normal vakit namazlarından da soğumasın.
Zamanla namaz tabiatının bir parçası oldukça, o kazalar da gözünde küçülür ve yapılabilir gelir zaten.
Çocukluğu, gençliği, yetişkinliği tamamen ehli dünya ortamlarda geçmiş; imani değerleri o çağlarında benimsememiş insanlar da; namaz borçlarını namazın anlam ve önemini öğrenip namaza başladıkları günden sonra hesaplayabilirler.
Zira Efendimiz (sallallahu aleyhi vesellem), sonradan müslüman olan veya nifakı bırakıp gerçek imana eren kimseye geçmiş namazlarını kazayı emretmemiştir.
Bu açıdan mesela 50 yaşında namazı öğrenmiş, yani namazın anlamını benimsemiş insana da; “15 yasından itibaren 35 senelik namazını da kaza etmek zorundasın.” demek çok makul görünmemektedir. Bu durumda din çok aşırı zorlaştırılmış olmaktadır.
1 ) “Kim bir namazı unutursa onu hatırladığında kılsın. Zira onun kefareti ancak budur...” (Buhârî, Mevâkîtü’s-salât, 37; M1566 Müslim, Mesâcid, 314)
https://sunnah.com/tirmidhi:178
https://sunnah.com/abudawud:442
https://sunnah.com/bukhari:597