Nafile namaz kılarken mushaftan okunabilir mi?
Soru: Bir programda yabancı bir öğrencinin teravih kılarken elinde tek elle tutulabilecek bir Kuran olduğunu görmüştüm. Sağ elinde araya baş parmağını koyarak her rekatta bir sayfa okuyarak kılıyordu. Bu durum bana da uygun göründü ama uygulamaya geçmeden evvel bir bilene danışmak istedim. Bu şekilde kılabilir miyiz nafile namazları?
Cevap: Hanefi mezhebi bu konuda katıdır. Yani Hanefi mezhebi sınırları içinde kalmak istiyorsanız, farz veya nafile namazlarda mushaftan okuyamazsınız. (1)
Diğer taraftan, Hanefi mezhebinin bu hükmü, kesin bir delile dayanmamakta; “namazda mushaf okumak bir şey öğrenmek sayılır. Bu da namaz dışı bir amel sayılır. Bu da namazı bozar” gibi bir yoruma dayanmaktadır. Zamanında belli konuları sistematize etmek ve bir hukuk sistemi oluşturmak için bu tarz hükümler verilmiştir. Hanefi mezhebi sadece hafızlara, onlar zaten biliyor oldukları için, bu izni vermiştir.
Diğer taraftan ashabtan bazılarının namazda (bazen bir çalışanlarına tutturdukları) sayfalara bakarak okudukları şeklinde rivayetler vardır. (2)
Bu yüzden Hanefi mezhebi dışındaki mezhepler bu uygulamaya caiz demiştir.(3)
Ayrıca bazı İslam alimleri de nafile namazlarda mushaftan okumayı tavsiye etmektedir.
Bu görüş mantıklı görünmektedir. Kesin delil olmadan bir şeyi yasaklamak İslam'ın ruhuna uygun değildir. "Teheccüd mushafı” denen çok büyük boy mushaf ile nafile namaz kılmak günümüzde uygulanmaktadır ve İslam'ın bu meseleyi engelleyecek bir hükmü bulunmamaktadır.
İster öyle büyük boy bir mushafı karşınıza koyun, ister küçük boy mushafı elinize alın, o şekilde nafile namaz kılmak caizdir. Hatta güzeldir, zira çoğumuzun ezberi azdır. Aynı kısa süreleri okuyup durmaktansa böylelikle farklı surelerin de okunması güzeldir.
Sorunuzda bahsettiğiniz noktaya gelecek olursak, imamın mushaftan okuyarak teravih kıldırmasına da bir engel bulunmamaktadır.
1 ) İbn Nüceym, el-Bahr, II, 11
2 ) Buhari, Ezan, 54
3 ) Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, I, 240-241