Namazları cem etmek
Soru: Namazların cem edilmesi konusunda nasıl davranmalıyız? Herhangi bir zamanda ve yerde cem mümkün müdür?
Cevap: Bu konuda Hanefi mezhebinin bilinen fetvası çok kısıtlayıcıdır. Eğer o çerçevede hareket etmek size daha doğru geliyorsa, (hac dışında) namazları cem etmeyin.
Bu konudaki hadislere topluca baktığımız vakit ise ortaya çıkan şey şudur:
Bir tehlike, ciddi bir rahatsızlık ihtimali (kötü hava da buna girer), sizin kontrolünüzde olmayan bir şeyler (sınav, uçak yolculuğu) varsa; namazlarınızı cem edebilirsiniz.(1)
Buradaki esas nokta şudur: Siz namaz kılmayı istiyorsunuz ama o andaki şartlarınız namaz kılmayı çok ciddi zorlaştıracaksa, cem edin. Yoksa, cem etmeyi tembelliğe vesile kılmayın.
Mesela kendi arabanızla yolculuk yapıyorsunuz ve Müslüman bir ülkede ya da pek çok mescidin bulunabileceği bir yerdesiniz. Bu durumda cem için gerekli izin yoktur zira araba sizin ve her yerde mescit bulunabilir; uygun bir yerde durup namazı kılabilirsiniz.
Diğer taraftan öğrencisiniz, maddi olanaklarınız kısıtlı, bulabildiğiniz otobüs namaz vaktine uygun vakitte durmuyor. Ya çekingensiniz, şoförle konuşamadınız veya konuştunuz ama şoför kabul etmedi durmayı. Cem edebilirsiniz.
Sizin imkânlarınız ile şartların zorlaması arasında dengeyi gözeteceksiniz. Allah hâlinizi en iyi biliyor.
Yani illa hayatı tehlike falan bulunması gerekmiyor. Makul bir insanın, “Bu ciddi zorluktur.” diyeceği durumlarda, namazları cem etmeniz mümkündür. Bununla beraber unutmayın ki namaz belli vakitlerde farz kılınmış bir ibadettir. Namazı vaktinde kılmak için imkan düşünmeli, problem olduğunda son çare olarak ceme başvurmalı. Cem etmek tembellik için çıkış yolu olmamalı, hayatın içinde namaza devam için bir çare bulmaya gayret etmeli.
1 ) https://sunnah.com/mishkat:1339 , https://sunnah.com/muslim:704b , https://sunnah.com/nasai:586